|
Những ứng dụng rộng rãi
Amian là một khoáng chất trong thiên nhiên có thành phần hoá học chủ yếu là oxit SiO2, MgO, tên khoáng học là serpentinasbest. Khi được phối trộn với vật liệu khác, ví dụ xi măng, hỗn hợp tạo ra có những tính chất cơ học, lý học, hoá học đặc biệt như độ bền cơ học cao, rất nhẹ, cách nhiệt, cách âm tốt, hầu như không dẫn điện, bền dưới tác dụng của kiềm, a xít, khí hậu, dễ tạo thành bột, sợi, tấm…Vì vậy, nó được dùng rộng rãi để sản xuất ra gần 3.000 loại sản phẩm khác nhau như tấm lợp, tấm lát, gạch, ngói, ống đúc…phục vụ cho nhu cầu đa dạng của công nghiệp và đời sống.
Những tác hại khó lường
Các nhà khoa học đã có bằng chứng chứng tỏ amian là mối nguy hại tiềm ẩn, là nguyên nhân gây nên bệnh phổi, ung thư…Những căn bệnh do bụi amian mang lại là:
Khi hít hay nhiễm phải bụi amian lâu ngày có thể làm dày màng phổi, sùi màng phổi, tràn dịch màng phổi, viêm xơ amian đường ruột gây khó thở, ho. Bệnh tiến triển dần dần, ngay cả khi đã ngừng tiếp xúc với nó, lâu ngày có thể dẫn đến tử vong.
Nguy hại hơn, amian được xem là tác nhân gây ung thư phổi và ung thư màng bụng. Hít thở bụi amian lâu ngày sẽ bị ung thư phổi, nước có bụi amian có thể bị ung thư đường tiêu hoá và các cơ quan nội tạng khác.
Ở Tây Âu, đã có những thống kê cho thấy bệnh ung thư do tiếp xúc với amian trong năm 1998 là 5000 ca và dự báo vào năm 2018 sẽ là 9.000 ca, vào năm 2045 sẽ là 250.000 ca. Hiện tượng ung thư do tiếp xúc với amian đã được các nhà khoa học quan tâm nghĩ về một lộ trình phát triển vật liệu xây dựng thay thế. Hiện nay, nhiều nước công nghiệp phát triển ở châu Âu đã cấm hoàn toàn việc sản xuất và sử dụng vật liệu amian, một số nước khác đưa ra những văn bản pháp luật quy định ngặt nghèo về sản xuất vật liệu amian hoặc các tiêu chuẩn sử dụng và các biện pháp quản lý môi trường khắt khe. CHLB Đức đã quyết định phá bỏ toà nhà Quốc hội dù đây là ngôi biệt thự nguy nga và tiện nghi, có diện tích sử dụng hàng chục nghìn mét vuông để xây lại nhà mới chỉ vì có sử dụng vật liệu xây dựng chứa amian.
Ở nước ta, hiện nay có 33 cơ sở sản xuất tấm lợp xi măng – amian đang hoạt động, trong đó có 17 doanh nghiệp nhà nước và 16 công ty tư nhân. Tất cả các cơ sở sản xuất này được xây dựng từ những năm 70 của thế kỷ trước với công nghệ lạc hậu, nhiều công đoạn như vận chuyển amian sau nghiền, đóng bao, xé bao, cấp liệu vào máy trộn…chưa được cơ giới hoá hoàn chỉnh. Do đó, đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường lao động, môi trường tự nhiên do bụi amian phát tán. Môi trường lao động ở các cơ sở nói trên có nồng độ amian cao gấp nhiều lần so với tiêu chuẩn cho phép (Tiêu chuẩn cho phép nồng độ amian nhỏ hơn 4mg bụi/m3 không khí hoặc 1 sợi amian/cm3). Đến nay, chưa có thống kê cụ thể về những trường hợp nhiễm bệnh do tiếp xúc với amian và vấn đề theo dõi sức khoẻ công nhân, định kỳ khám chuyên sâu…để xác định bệnh nghề nghiệp cũng chưa được thực hiện tốt. Người dân đã và đang sống trong những căn nhà lợp bằng tấm lợp amian đã quá hạn sử dụng, bụi amian phát tán nhiều trong không khí ngay trong môi trường sống hàng ngày của mình mà chưa ý thức được mối nguy hiểm và cũng chưa có tổ chức nào tuyên truyền, phổ biến thông tin, tư vấn cho họ đến nơi đến chốn.
Thái độ của chúng ta
Năm 2001, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định 115/2001-QĐ-TTg về "Quy hoạch tổng thể phát triển ngành công nghiệp vật liệu xây dựng Việt nam đến năm 2010". Theo đó, "Ngành công nghiệp vật liệu xây dựng cần có kế hoạch nghiên cứu và sử dụng vật liệu thay thế cho amian trong sản xuất tấm lợp. Kiểm tra nghiêm ngặt các cơ sở sản xuất tấm lợp sử dụng amian. Từ năm 2004 không được sử dụng vật liệu amian trong sản xuất tấm lợp". "Bộ Thương mại phối hợp với các Bộ liên quan…kiểm tra nghiêm ngặt việc nhập khẩu vật liệu amian và tiến tới ngừng nhập khẩu vật liệu amian cho sản xuấttấm lợp từ năm 2004". Như vậy, mục tiêu đến năm 2005 sẽ ngừng sản xuất tấm lợp amiantrong cả nước, cấm nhập khẩu vật liệu amian, đồng thời sử dụng vật liệu thay thế như sợi thuỷ tinh, sợi thực vật, sợi vật liệu tổ hợp…để ngành sản xuất tấm lợp không còn là mối nguy hại tiềm ẩn. Đây là một quyết định quan trọng. Tấm lợp amian có những tính năng ưu việt như giá thành vừa phải, lợp nhanh, phù hợp với việc ngói hoá nông thôn và phòng chống hoả hoạn, do đó từ lâu người dân đã sử dụng tấm lợp amian để lợp các công xưởng, nhà ở, công trình phụ, nhà chăn nuôi gia súc…Ở nông thôn miền núi, các vùng khan hiếm nước, người dân còn dùng nước mưa thu hứng được từ tấm lợp amian để ăn uống sinh hoạt mà không thấy được tác hại của nó. Để hạn chế những tác hại, cần tuân thủ những lời khuyên sau: Một là, nếu nhà ở lợp bằng tấm lợp amian phải xem lại thời gian lợp. Trường hợp đã sử dụng từ trên 10 năm trở lên thì nên thay tấm lợp loại khác hoặc làm trần che chắn bụi amian rơi vãi ra môi trường sống do tấm lợp đã bị oxy hoá. Hai là, không thu hứng nước mưa bằng tấm lợp amian, hoặc phải sơn phủ bên ngoài tấm lợp amian.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
PGS.TS. Ngô Quốc Quyền "Năm 2004, niên hạn kết thúc cho vật liệu amian", Tạp chí Công nghiệp hoá chất.
|
KHOA HỌC THƯỜNG THỨC
