VĂN HÓA XÃ HỘI

Năm Dậu nói chuyện gà

Nhiều nhà khoa học đã khẳng định rằng: Gà trống là kẻ hiếu chiến và hay gây sự nhất trong thế giới các loài chim. Tính chất này cần thiết đối với chúng để có thể chiến thắng những kẻ cạnh tranh tiềm ẩn và chiếm được lũ gà mái. Nếu kẻ xâm lược không rút lui sau tiếng kêu cảnh báo, nhất định sẽ có trận ác chiến cho đến lúc có con bị thua mới thôi. Con người lợi dụng đặc điểm đó của gà trống để tổ chức những cuộc chọi gà. Trò chọi gà đặc biệt phổ biến ở các nước châu Á. Nơi đây, người ta còn gây giống gà chọi có khả năng chịu đòn rất cao và có đôi cựa dài.

Những trận chọi gà diễn ra ngày càng "tàn bạo". Để làm hài lòng người xem, người ta còn kẹp cả những lưỡi dao sắc vào móng gà, có thể gây thương tích rất nặng cho đối phương. Chọi gà thường kèm theo nạn cá độ, nên ở một số nước đã cấm chơi chọi gà.

Trong thế giới các loài chim, gần gũi nhất với họ hàng nhà gà là loài ngỗng và vịt. Theo thống kê thì có đến trên 40 giống ngỗng, 10 – 12 trong số đó sống tại Mỹ và tất cả trong số chúng phải tới Mỹ để trú đông. Có thể gọi ngỗng là chim Ca-na-đa, bởi ngỗng Ca-na-đa là loài rất nổi tiếng. Trong thời kỳ di trú, chúng bay gần như dọc suốt Bắc Mỹ, hãy tưởng tượng khi chúng ta nghe thấy từ trên bầu trời những tiếng kêu "Ga ! Ga ! Ga !", ngẩng lên và ta bắt gặp một đàn ngỗng hình mũi tên bay về phương Nam. Cái mũi tên bằng những chú ngỗng đó bay với tốc độ 80 km/giờ. Cách bay của loài ngỗng được áp dụng trong binh chủng không quân trên thế giới trong luyện tập cũng như trong chiến đấu. Loài ngỗng cũng có thủ lĩnh của mình, thường là con này có thời gian sinh trưởng dài, rất khôn ngoan, biết rõ đường đi ngay cả ban đêm.

Loài ngỗng nói chung và ngỗng Ca-na-đa nói riêng thường sống theo đôi, thức ăn mà chúng yêu thích là châu chấu, nhưng nó cũng không chê giun và các loại côn trùng khác. Thường thì nó ăn các loại cỏ như: cỏ lồng vực, rễ lau sậy…Ngỗng Ca-na-đa nặng tới 5-6kg mỗi con, là một loài đặc sản, cho tới gần đây, người ta vẫn giết thịt hàng ngàn con ngỗng mỗi năm. Ngày nay, đã có đạo luật cấm săn bắt loại ngỗng này.

Còn loài vịt thì thật đa dạng. Họ nhà vịt bao gồm từ thiên nga, ngỗng, krô-khan hay vịt bói cá và nhiều loài khác nữa. Phần lớn vịt hoang sinh sống từ vùng biên giới Ca-na-đa đến những miền đất cực Bắc xa xôi. Chúng chỉ bay tới Trung Mỹ và Nam Mỹ vào mùa đông, nhưng chỉ dừng lại ở miền Nam không lâu, khi tuyết bắt đầu tan ở phương Bắc thì chúng lập tức trở về đó với những hồ nước, dòng sông, đầm lầy và duyên hải mà chúng yêu thích. Vịt có thể bơi trong nước băng giá mà không hề gì. Sở dĩ chúng có thể nổi trên mặt nước là vì toàn thân chúng được bao phủ bởi một lớp lông không thấm nước. Tuyến nhầy ở phao câu tiết ra một chất nhầy và phủ lên lông và dưới bộ lông đó là một lớp lông tơ mỏng. Thậm chí đôi chân có màng cũng giúp chúng chịu được cái lạnh của mùa đông vì trong lớp màng này không có các mạch máu và không có dây thần kinh. Chân vịt nằm phía sau thân, cho phép nó bơi rất giỏi, nhưng trên cạn thì chính đôi chân này tạo cho nó dáng đi lạch bạch. Vịt có thể bay nhanh, trong khoảng cách ngắn nó có thể bay với tốc độ 112 km/giờ. Có tới 160 loài vịt sống hầu hết ở khắp nơi trừ châu Nam Cực.

Con vật lớn nhất trong họ nhà chim sống trên mặt đất hoàn toàn không biết bay đó là con đà điểu châu Phi. Nó cao tới 2,5m và nặng 135kg. Trong số các con chim biết bay, hải âu và chim ưng là hai loài có kích thước cánh dài nhất. Sải cánh của hải âu dài hơn 3,5m, cánh của chim ưng dài gần 3,5m. Tiếp theo là loài kền kền chúa sải cánh dài 3m. Những con chim trưởng thành của các loài chim này nặng 13kg.

Tốc độ bay của các loài chim cũng rất khác nhau. Tốc độ lớn nhất lại thuộc về loài chim én Ấn Độ với từ 274 đến 320 km/giờ. Sau loại én là diều mướp, nó có thể bay 264 đến 288 km/giờ, chim bồ câu là 96 km/giờ, chim ruồi là 88 km/giờ.

Đó là vẹt và chim sáo, loài chim này còn có tên gọi là chim biết nói. Chúng biết cách phát ra những âm thanh bắt chước giọng các loài chim khác, các động vật và thậm chí cả giọng người. Những chú chim này có khả năng nhớ cả những câu nói dài. Vẹt là loài nổi tiếng ai cũng biết. Đây là một trong các loài chim cổ nhất. Những hóa thạch của vẹt từ thời tiền sử cho thấy hình dáng của vẹt không hề thay đổi. Hiện có hơn 600 loài vẹt khác nhau. Đây là loài chim rất dũng cảm và trung thành. Vẹt là loài ăn chay. Thức ăn chủ yếu là chồi cây mềm, hạt cọ và chà là. Giống vẹt có khiếu nói giỏi nhất là giống vẹt xám châu Phi. Nó còn là một trong các loài chim thông minh nhất.

Chim sáo sống ở châu Á và trên các đảo ở Thái Bình Dương. Đó là loài chim vui nhộn, chúng thích nhắc lại những âm thanh mà chúng nghe được. Chúng cũng có thể thành chim nhà, sống trong chuồng và học nói

Vân Anh (ST và tổng hợp)

Xông nhà

Tết và lễ hội truyền thống các dân tốc ít người ở nước ta

Có nên đốt vàng mã