Huế một thời là kinh đô của nước Việt Nam thống nhất, nên có điều kiện tập trung nền văn hoá của cả nước từ việc di thực những loài động thực vật quý hiếm cho đến những món ăn ngon bổ từ mọi miền của đất nước.

Huế có địa hình đa dạng, đồi núi, hồ ao, sông ngòi, đầm phá chiếm một diện tích đáng kể so với các địa phương khác. Về khí hậu, đây là vùng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của gió mùa Đông bắc và Tây nam nên mưa nhiều nắng to, độ ẩm cao thích hợp nhiều loại cây trồng.

          Thức ăn Huế, với hương vị của nhiều loại cây thuốc, vị thuốc đã làm phong phú thêm món ăn đầy thi vị của vùng Huế đồng thời có tác dụng phòng và trị bệnh. Đặc biệt trong những ngày hè nóng nực hay những ngày giáp tiết ở xứ Huế.Trong bữa ăn hàng ngày, người Huế có món rau sống khá đặc thù gồm nhiều loại cây thuốc vị thuốc có tính giải cảm, kích thích tiêu hoá, lợi tiểu…Tiêu biểu là Chuối Chát và Vả do có hàm lượng tanin cao hay món canh rau thập toàn với Cúc, Tần Ô, lá Lốt, lá Sưng…đều có tác dụng giải cảm.

          Phần lớn cây thuốc mà Bộ Y tế quy định nhân dân vùng Huế biết dùng kèm trong các món ăn hàng ngày, ngoài ra còn bổ sung một số cây thuốc sẵn có ở địa phương (Nén, Hẹ, Riềng…) làm tăng thêm hương vị món ăn vùng Huế đồng thời góp phần bảo vệ sức khoẻ cho người dân ở vùng đất có khí hậu khắc nghiệt (hạn hán, lũ lụt, gió bão…)

          Phần lớn cây thuốc vị thuốc từ rau mùi và gia vị đều có chứa tinh dầu, tập trung vào cây thuốc chữa cảm sốt và ho. Vấn đề này phù hợp về mặt dược lý vì phần lớn cây thuốc có tinh dầu thường có tác dụng tốt bệnh đường hô hấp, hơn nữa mùi thơm tinh dầu làm tăng thêm vị thơm ngon cho món ăn.

          Hiện nay có nhiều cây thuốc đã được nghiên cứu xác minh có hoạt chất kháng sinh, tiêu biểu Hành, Tỏi… việc dùng rau mùi và gia vị trong các món ăn hàng ngày đều có cơ sở khoa học. Ở đây có sự kết hợp nhuần nhuyễn và tuân thủ quy luật âm dương ngũ hành với tinh thần y học cộng đồng rất cao, chẳng hạn thịt vịt mát lạnh có nước mắm gừng nóng ấm (nói lên tính cách âm dương điều hoà)

Thức ăn vùng Huế mang màu sắc hài hoà giữa con người và tự nhiên, chủng loại, hương vị của nhiều loại cây thuốc đã làm phong phú cho các món ăn bổ dưỡng đầy thi vị của vùng Huế.

ThS.Nguyễn Thị Ái Thuỷ

                                                                               Trường Đại học Y Dược Huế