Trồng thử nghiệm cây VANILLA (22/08/2008)

Vanilla là một giống lan nhiệt đới thuộc họ Orchidaceae, sống bám vào thân cây khác như một loại dây leo, ra hoa, đậu quả và cho hương vani thiên nhiên. Cây Vanilla (các ảnh trên) đã được Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Phát triển Công nghệ Nông lâm Trường ĐH Nồng Lâm, Đại học Huế trồng thử nghiệm thành công ở Hồng Hạ, A Lưới, Thừa Thiên Huế trong khuôn khổ của Dự án Nâng cao năng lực thích ứng cộng đồng để đối phó với thảm họa tự nhiên ở Miền Trung Việt Nam” do tổ chức JICA Nhật Bản tài trợ.

Tháng 8/2006, những cây vanilla đầu tiên đã được đưa về trồng ở xã Hồng Hạ, huyện A Lưới. Cho đến nay, các cây vanilla sinh trưởng khá tốt. Với tốc độ hiện nay, 2 năm nữa cây có thể cho hoa và kết hạt.

     Quá trình chăm sóc cây vanilla cần rất nhiều công lao động, đó cũng là một phần tạo nên giá trị lớn của sản phẩm. Vanilla là một cây dây leo, sống bám và sinh trưởng nhờ vào một thân cây gỗ khác, tương tự như cây hồ tiêu. Vì thế, nên trồng cây vanilla ở những vùng đã có sẵn cây thân gỗ. Vanilla thuộc họ phong lan (Orchidaceae), có đặc điểm là sống một phần dinh dưỡng trong đất và một phần quan trọng là độ ẩm của môi trường không khí. Nếu trong mùa hè môi trường thiếu độ ẩm thì ta có thể tạo cây bóng mát và tưới nước thường xuyên.

     Cây vanilla được trồng bằng hom từ các đoạn thân cây. Những thân ban đầu được đưa từ Indonesia về, mỗi một thân dài khoảng 50 – 60 cm được cắt đôi và mỗi hom đem trồng dài 25 – 30 cm, có từ 3 đến 4 đốt. Chỉ lấp đất 1/3 chiều dài đoạn thân cây, còn 2/3 để trên mặt đất để cho cây có thể quang hợp.

     Cây cần được trồng ở những mô đất không đọng nước, nếu để ứ nước, cây sẽ chết. Trước khi trồng, dùng phân hữu cơ hoai mục trộn với vôi để khử độ chua của đất, cho xuống hố, sau đó lấp đất lại rồi mới trồng thân cây lên, không trồng trực tiếp lên hỗn hợp phân và vôi đó. Thời gian đầu lấy lá cây phủ lên một ít đế tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào cây.

     Việc chăm sóc cây ở vùng núi Thừa Thiên Huế cũng có một số khó khăn. Khó khăn nhất là khí hậu Thừa Thiên Huế có 2 mùa quá khác nhau. Mùa hè thì quá nóng, gió lào khô, rất không thích hợp với những cây ưa ẩm. Mùa mưa thì kéo dài. Mưa nhiều nhưng lại thiếu ánh sáng mặt trời làm cho cây quang hợp yếu nên sinh trưởng chậm. Vì vậy, thời gian từ tháng 3, tháng 4 là thích hợp nhất cho sự phát triển của cây vanilla ở vùng núi Thừa Thiên Huế.

     Trong thời gian 3 năm đầu, công chăm sóc chưa nhiều, chỉ xem cây sinh trưởng cao lên thì hạ thấp chiều cao, quay vòng để mỗi cây trụ trở nên sum suê. Công chăm sóc lớn nhất là việc thụ phấn cho hoa để có quả. Công việc này hoàn toàn nhờ vào lao động thủ công chứ không dựa vào các loại côn trùng thụ phấn tự nhiên như các loại cây khác. Việc thụ phấn rất mất thời gian và chỉ có thể thực hiện vào một khoảng thời gian nhất định trong ngày. Vì vậy, làm thế nào để nông dân có thể thụ phấn tất cả hoa vào một thời điểm nhất định chứ không phải lúc nào làm cũng được. Các chuyên gia đã tập huấn rất kỹ cho nông dân về kỹ thuật này.

     Vấn đề khó khăn thứ hai là sau khi ra quả, làm thế nào để ủ quả cho ra hương vị vani. Quy trình là hái quả, phơi khô trong điều kiện không có ánh nắng mặt trời và phải phơi mất 3 tháng thì mới ra được hương vị.
     Hiện tại, nhóm nghiên cứu gồm giáo viên và các sinh viên, cứ mỗi tháng phải theo dõi và đo tốc độ sinh trưởng của từng cây, chiều cao, số lá, các vấn đề phát sinh và tốc độ sinh trưởng qua các năm.

     Nếu công trình nghiên cứu thành công thì sẽ đem lại lợi ích đáng kể bởi vì đây là một loại cây trồng có giá trị hàng hoá lớn, làm tăng giá trị ngày công của nông dân. Giá trị lớn với số lượng sản phẩm nhỏ thì rất có ý nghĩa trong vấn đề vận chuyển và bảo quản. Một cây vanilla có thể cho khoảng 2 – 3 kg quả và 1 kg quả có thể bán được từ 180 – 200 USD.

     Triển vọng thứ hai là nếu thành công, sản phẩm này sẽ làm đa dạng nguồn thu của người dân địa phương ở vùng núi Thừa Thiên Huế.
     Đây là một loại cây lâu năm nên khi biết kết hợp nông – lâm thì sẽ rất tốt cho môi trường. Tuy nhiên, ở vùng Hồng Hạ, độ cao 150 – 200 m so với mực nước biển là chưa cao lắm. Nếu đưa lên trồng ở vùng A Lưới với độ cao 500 – 600 m thì cây có thể phù hợp hơn vì nhiệt độ phần nào giống cao nguyên. Các nghiên cứu tiếp theo sẽ được tiến hành ở vùng núi Thừa Thiên Huế và nếu thích hợp thì sẽ nhân rộng.

                                                                                                            NV (Nguồn: hueuni.edu.vn)

Người cập nhật:  

Các bài viết khác: