Đáp: Trong câu hỏi anh chưa mô tả cụ thể tình trạng vườn gia đình hiện nay, nhưng để nâng cao hiệu quả  anh có thể áp dụng một số biện pháp kỹ thuật sau: 

* Đốn tỉa, tạo tán: Công việc ban đầu ta tiến hành vệ sinh đồng ruộng: Dọn cỏ xung quanh gốc cây, cũng như xung quanh vườn, thu gọn rác rưởi lá cây phát quan bụi rậm sau đó đem đốt hoặc đào một hố ở góc vườn và gom những rác thải đó xuống hố rồi lấp đất, đây là biện pháp đơn giản nhưng rất hiêụ quả  trong việc phòng trừ sâu bệnh.  Đốn tỉa tạo tán ( hạ thấp độ cao – trẻ hoá ) thực hiện với những cây cần giữ lại để duy trì. Đốn tỉa cây làm thông thoáng, tăng hiệu suất sử dụng ánh sáng của cây giảm sâu bệnh hại. Tuy nhiên từng địa hình mà ta có thể áp dụng hình thức đốn tỉa khác nhau:

– Đốn đau: Đối với những cây nhiều tuổi, cao to và vị trí địa hình tương đối bằng phẳng quang đãng thì ta có thể tiến hành hạ thấp độ cao bằng cách cưa ngang thân chỉ ở độ cao từ 1,5 – 2 m để cây ra những lộc cành mới. Tuỳ độ lớn của cây, tỉa bỏ bớt cành lộc chỉ để lại từ 4 – 6 cấp cành phân bố đều 4 hướng. Công việc đốn tỉa này thực hiện sau khi thu hoạch quả và đốn càng sớm càng tốt bởi vì khi đốn sớm thì ngay năm sau những cành lộc mới đã có thể cho thu hoạch. Nếu đốn muộn 1 – 2 tháng thì một năm sau cây đó mới cho thu hoạch (Trong trường hợp đốn tỉa này không cần ngắt hoa để cho cây phát triển vì cây đã có một bộ rể rất vững chắc ..).

 – Đốn phớt: Áp dụng với những cây có chiều cao vừa phải và ở những vườn có nhiều chủng loại cây đan xen, phát triển không đồng đều, tiến hành cắt tỉa những cây cành tán mọc tự do, cành vượt, cành yếu, cành tăm, cành ở trong tán làm cho cây thông thoáng. Sau đó tiến hành cưa bỏ những cành ở phía trên chỉ giữ chiều cao từng mặt đất lên đến vết cắt khoảng 2,5 – 3m.   Trên các cành mới cưa các chồi mới sẽ mọc nhiều, chỉ để từ 3 – 5 cành phân bố đều ra các hướng để tận dụng ánh sáng.

    *Đốn tỉa thoáng: Đây là vấn đề làm cỏ hàng năm đối với cây trồng và bắt buộc đối với tất cả các vườn cây có tán thấp mà ngay cả những cây cao to nếu không thực hiện đốn đau và đốn phớt chúng ta cũng đều phải tiến hành công việc này.  Hàng năm sau khi thu hoạch quả song ta tiến hành tỉa thưa cắt bỏ những cành sâu bệnh, cành tăm không có khả năng cho thu hoạch, cành mọc đan xen trong tán, những cành mang hoa của năm trước nhưng không ra quả…

     Chú ý : Sau khi cưa đốn tỉa cần bôi những hoá chất chống sâu bệnh lên vết thương của cây: Xanh Metylen, Vôi tôi …và cần phải bón phân, tưới nước giữ độ ẩm cho cây để giúp chồi mới mọc tốt, sinh trưởng khoẻ. Nên giữ cây có một chiều cao nhất định bằng cách dựng một gậy có chiều cao khoảng 4m để làm cở sau đó cứ cành nào vượt chiếc gậy đó là ta tiến hành cắt bỏ luôn.

    * Ghép cải tạo :

   – Đối với những cây không quá già (thời gian sinh trưởng < 5năm ) không muốn chặt bỏ ta tiến hành các phương pháp ghép cải tạo : Dùng kéo hoặc cưa với độ cao vừa phải sau đó tiến hành ghép trực tiếp lên những cành có đường kính từ 1 – 2 cm đối với những cây dễ ghép như xoài, hồng, táo, ổi, doi…

    – Đối với những cây đã trưởng thành (thời gian sinh trưởng 5 – 10 năm) muốn ghép cải tạo phải cưa cành, cưa cành to sau đó đợi cây bật mầm mới, khi mầm đạt tiêu chuẩn ghép thì tiến hành ghép cải tạo.

Minh Đức  – Hồ Thành